Rzetelne materiały i informacje o tym, jak weryfikować treści zamieszczane w internecie w okresie przedwyborczym, o szeroko pojętej dezinformacji oraz bezpiecznych wyborach.

Baza wiedzy wyborczej

Sprawdź, jak zgłosić niepokojące Cię treści do NASK lub CERT Polska oraz do właścicieli platform społecznościowych.

Chcesz zgłosić incydent, który może zakłócić proces wyborczy?

Znajdziesz tu ważne daty związane z wyborami.

Kalendarium

W niedzielę 9 czerwca będziemy mogli zagłosować na naszych kandydatów do Parlamentu Europejskiego.

Wybory do PE w Polsce 2024

9 maja to rocznica przedstawienia deklaracji Schumana. Uważa się ją za zalążek dzisiejszej Unii Europejskiej.

Dzień Europy 2024

Odbędzie się jedynie w tych okręgach, w których żaden z kandydatów na wójta/burmistrza/prezydenta miasta nie przekroczy 50 proc. poparcia.

Wybory samorządowe 2024 [II tura]

W przypadku drugiej tury wyborów samorządowych 2024 cisza wyborcza będzie obowiązywać od północy z 19 na 20 kwietnia do zakończenia głosowania w dniu 21 kwietnia. Cisza wyborcza dotyczy terenu całego kraju, nie tylko w tych miejsc, gdzie odbywa się ponowne głosowanie

Cisza wyborcza przed II turą

Głosowanie odbędzie się w godzinach 7:00-21:00.

Wybory samorządowe 2024 [I tura]

Dzień Europy przypada 9 maja. Data jest nieprzypadkowa, bowiem to właśnie tego dnia, 74 lata temu, przedstawiono deklarację Schumana. Uważa się ją za zalążek dzisiejszej Unii Europejskiej.
W 1950 roku, kilka lat po zakończeniu II wojny światowej, Europa wciąż zmagała się z jej konsekwencjami. Ciągła groźba konfrontacji Wschodu z Zachodem sprawiła, że priorytetem stało się pojednanie francusko-niemieckie.
Robert Schuman, wówczas minister spraw zagranicznych Francji, wraz z ekonomistą Jeanem Monnetem, zaproponowali rozwiązanie mające zapewnić pokój Europie. Skupiało się ono na węglu i stali, które były w tamtym czasie strategicznymi surowcami i podstawą potęgi państw. Niemcy posiadały złoża węgla w Zagłębiu Ruhry i Saary, a Francuzi bogate pokłady rudy żelaza w Lotaryngii.
Schuman wraz z Monnetem opracowali plan sprawowania wspólnej kontroli nad produkcją stali i węgla. Projekt, nazywany później deklaracją Shumana, został przedstawiony 9 maja 1950 roku. „Pokój na świecie nie mógłby być zachowany bez twórczych wysiłków na miarę grożących mu niebezpieczeństw” – głosił.
Deklaracja stała się przyczynkiem do stworzenia w 1952 roku Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Ustanawiający ją traktat paryski podpisało sześć państw (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN oraz Włochy). Powstanie wspólnoty zapoczątkowało kolejne europejskie procesy integracyjne.
<h2>Dzień Europy 2024</h2>
Maj jest zatem wyjątkowym miesiącem dla Europy. Do świętowania dołącza też Polska. Choć Dzień Europy przypada 9 maja, obchody w naszym kraju odbędą się w różnych terminach, w dwóch miastach: w Warszawie, na Skwerze ks. Jana Twardowskiego oraz we Wrocławiu, na placu Wolności.
<h2>Obchody Dnia Europy w Warszawie</h2>
Wydarzenia w stolicy odbędą się już 1 maja, gdy w naszym kraju obchodzimy Święto Pracy. Atrakcje zaplanowano na godziny popołudniowe &#8211; od 12:00 do 18:00. W programie przewidziano m.in. spotkanie z ekspertami Parlamentu Europejskiego, gry edukacyjne dla najmłodszych i starszych, ekologiczne warsztaty robienia mydełek, mobilny serwis rowerowy, konkursy z nagrodami oraz grę miejską ,,Level 2.0”.
Wszystkie atrakcje będą bezpłatne. By wziąć udział w grze miejskiej &#8220;Level 2.0&#8221;, należy zarejestrować grupę <a href="https://level20.pl/" target="_blank" rel="noopener">na stronie internetowej</a>. Drużyna może liczyć maksymalnie pięć osób. Przynajmniej jedna z nich musi być pełnoletnia. Zapisy są prowadzone do 29 kwietnia 2024 lub do wyczerpania miejsc.
<h2>Obchody Dnia Europy we Wrocławiu</h2>
W ramach europejskiego święta, Wrocław również zaprasza mieszkańców na grę terenową. Odbędzie się ona 11 maja w godz. 10:00-15:00 na placu Wolności. Zapisy prowadzone są <a href="https://level20.pl/" target="_blank" rel="noopener">przez stronę internetową</a> do 9 maja 2024 lub do wyczerpania miejsc.
Źródła:
https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/history-eu/1945-59/schuman-declaration-may-1950_pl
https://www.europarl.europa.eu/ftu/pdf/pl/FTU_1.1.1.pdf https://europeday.europa.eu/index_pl
https://level20.pl/

Dzień Europy przypada 9 maja. Data jest nieprzypadkowa, bowiem to właśnie tego dnia, 74 lata temu, przedstawiono deklarację Schumana. Uważa się ją za zalążek dzisiejszej Unii Europejskiej.

Dzień Europy: Święto pokoju i jedności. Obchody w Warszawie i we Wrocławiu

Kampanie dezinformacyjne stały się nieodłączną częścią wyborów nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Podczas tegorocznych wyborów samorządowych odnotowaliśmy przede wszystkim narracje dezinformacyjne, których celem było wywołanie wrażenia manipulowania wynikami. Przeanalizowaliśmy kilka przykładów, które zaobserwowaliśmy podczas trwania kampanii i weekendu wyborczego oraz przypomnimy incydenty związane z dezinformacją wyborczą poza granicami Polski.
<h3>Wybory samorządowe w Polsce</h3>
<h4>Wprowadzona zostanie przedłużona cisza wyborcza przy zaangażowaniu policji</h4>
<img decoding="async" loading="lazy" class="alignnone size-full wp-image-2041" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/wybory.png" alt="wybory" width="790" height="242" srcset="https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/wybory.png 790w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/wybory-300x92.png 300w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/wybory-768x235.png 768w" sizes="(max-width: 790px) 100vw, 790px" />
Jedna z narracji zakładała, że cisza wyborcza 7 kwietnia zostanie przedłużona, a głosowania będzie pilnować policja. Jeden z użytkowników mediów społecznościowych w pełnym emocji wpisie wskazywał przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej jako osobę mającą niemal autorytarną władzę. W innym poście insynuowano nawet, że członkowie PKW mieli być szkoleni w Berlinie, aby skutecznie wpływać na wyniki głosowania.
Sprawdziliśmy to
W kontekście przedłużenia głosowania powoływano się na wydarzenia z wrocławskiej komisji obwodowej nr 148 na osiedlu Jagodno. Podczas październikowych wyborów parlamentarnych przyjmowano tam wyborców niemalże do godziny trzeciej nad ranem<a href="#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a>. W tamtym okresie w mediach społecznościowych sugerowano, że po ogłoszeniu wstępnych wyników doszło do manipulacji. Przekonywano, że w zorganizowany sposób dowożono wyborców pod stale czynną komisję, tak aby jak najwięcej osób zdołało zagłosować na kandydatów ówczesnej opozycji. Podczas wyborów samorządowych próbowano rozpowszechnić analogiczny przekaz.
Zgodnie z publicznie dostępnymi informacjami nie doszło do przypadków przedłużenia prac żadnej z komisji obwodowych. Prawdopodobnie głównym celem narracji miało być stworzenie obrazu wyborów samorządowych jako potencjalnie zamanipulowanych.
<h4>Deepfake w czasie kampanii wyborczej</h4>
Pod koniec lutego 2024 roku w sieci pojawiło się nagranie, na którym Łukasz Schreiber, kandydat na prezydenta Bydgoszczy obiecuje mieszkańcom organizowanie cyklicznych kobiecych walk MMA na Starym Rynku. Było to następstwem wypowiedzi polityka na temat powrotu wielkich imprez do Bydgoszczy w ramach prezentowania postulatów wyborczych<a href="#_ftn2" name="_ftnref1">[2]</a>.  Dezinformatorzy wykorzystali tę możliwość do stworzenia wideo opartego na technice deepfake. Kandydat publikował wcześniej materiały własne, które były realizowane w podobny sposób – średnia jakość wideo oraz dźwięku. Miało to wpływ na uwiarygodnienie fałszywego nagrania i ułatwiło jego realizację.
<img decoding="async" loading="lazy" class="alignnone size-full wp-image-2040" src="http://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Deepfake.png" alt="deepfake" width="487" height="256" srcset="https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Deepfake.png 487w, https://bezpiecznewybory.multisite.lab.nob.pib.nask.pl/wp-content/uploads/sites/5/2024/04/Deepfake-300x158.png 300w" sizes="(max-width: 487px) 100vw, 487px" />
Na udostępnionym filmie widać posła Prawa i Sprawiedliwości występującego na tle tablicy z wypunktowaniem imprez, które miałyby zagościć w Bydgoszczy. Padają w nim słowa: Dzisiaj Bydgoszczanie, by zobaczyć dobry sport, muszą jeździć do Łodzi, gdzie mój ojciec jest marszałkiem. 9 marca, aby zobaczyć moją małżonkę w akcji przeciwko Gosi Magical, będą musieli jechać do sąsiedniego województwa. Jak wygram wybory oraz nasza drużyna Bydgoskiej Prawicy, takie walki będą się odbywać na Starym Rynku.
Sprawdziliśmy to
Choć zachowanie polityka jest naturalne, a głos wskazuje na byłego ministra, to w rzeczywistości materiał został zmanipulowany z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. W oryginalnym filmie Łukasz Schreiber opowiada o swoich propozycjach kulturalnych dla miasta, jednak nie ma w nich mowy o organizowaniu gal MMA<a href="#_ftn3" name="_ftnref1">[3]</a>.
Kontekst i czas publikacji materiału, który był zbieżny z innymi wypowiedziami polityka na temat organizowania imprez masowych w Bydgoszczy, dla niektórych obywateli może stanowić wyzwanie przy weryfikacji treści. W analizowanym przypadku głos został zmodyfikowany i podłożony niechlujnie, więc zauważenie manipulacji nie było bardzo trudne.
Podobne sytuacje mogą jednak coraz częściej być wykorzystywane w walkach politycznych i rozpowszechnianiu dezinformacji ze względu na stosunkowo łatwy dostęp do narzędzi pozwalających na ingerencję w materiały wideo czy grafiki i zdjęcia.
<h4>Polska na tle innych państw</h4>
Przypadki dezinformacji odnotowywane w polskiej przestrzeni informacyjnej nie są odosobnione. Również w innych krajach na świecie zdarzają się podobne incydenty. Ich głównym celem jest wywołanie chaosu informacyjnego, który podzieli wyborców oraz wpłynie na ich decyzje podczas głosowania. Szczególnym zagrożeniem dla przebiegu procesu wyborczego mogą być kampanie z wykorzystaniem techniki deepfake. Zmanipulowane wideo stawiają przed odbiorcami ogromne wyzwanie w rozpoznaniu prawdy od fałszu. Poniżej wskazujemy na kilka międzynarodowych przykładów dezinformacji w sieci.
<h4>Wybory parlamentarne w Słowacji w 2023 roku</h4>
Ubiegłoroczne wybory w Słowacji były polem do rywalizacji głównie między dwoma wiodącymi partiami: narodowo-lewicową SMER i lewicowo-liberalną Progresywną Słowacją. Wygrała je ta pierwsza, która prowadziła kampanię na rzecz wycofania wsparcia militarnego dla Ukrainy. Warto wskazać, że wobec tej partii nie były prowadzone działania dezinformacyjne.
Kilka dni przed głosowaniem w mediach społecznościowych pojawiło się nagranie<a href="#_ftn4" name="_ftnref1">[4]</a>, na którym widać jak przewodniczący Progresywnej Słowacji Michal Šimečka przyznaje się do kupowania głosów romskiej mniejszości. Jak jednak informowała AFP News Agency, materiał został stworzony przy użyciu sztucznej inteligencji.
Wideo zyskało ogromną popularność w mediach społecznościowych, a jego dobra jakość mogła powodować, że uwierzyło w nie wiele osób. Sprawa była na tyle poważna, że głos zabrała nawet szefowa ds. cyfrowych Unii Europejskiej Věra Jourová. Zaznaczyła, że „wybory na Słowacji będą testem na to, jak bardzo społeczeństwa są podatne na broń masowej manipulacji”<a href="#_ftn5" name="_ftnref2">[5]</a> używaną do wpływania na europejskie procesy demokratyczne.
<h4>Wybory prezydenckie we Francji w 2022 roku</h4>
Podczas wyborów prezydenckich we Francji kontrowersje wzbudziło nagranie opublikowane przez fanpage Media Wolnościowe.tv 2. Rzekomo przedstawiało ono brakujące głosy oddane na kandydatkę Frontu Narodowego Marine Le Pen. Zarówno wpis, jak i cały profil zostały prawdopodobnie usunięte ze względu na naruszanie regulaminu platformy.
W rzeczywistości na wideo widać było rozrzucane fałszywe banknoty podczas happeningu przeciwników Marine Le Pen, zorganizowanego w związku z kampanią wyborczą. Został on opublikowany 19 kwietnia 2022 roku, czyli jeszcze przed drugą turą. Organizatorzy informowali o wydarzeniu oraz publikowali materiały na swoich kanałach w mediach społecznościowych w odpowiednim kontekście<a href="#_ftn6" name="_ftnref3">[6]</a>. Mimo to film pokazany przez Media Wolnościowe.tv 2 zyskał znacznie więcej wyświetleń.
<h4>Wybory parlamentarne w Indiach w 2019 roku</h4>
W odróżnieniu od wyborów europejskich Hindusi wybierali parlament ponad miesiąc &#8211; od 11 kwietnia do 19 maja 2019 roku.
Kampania dezinformacyjna prowadzona była dużo wcześniej, od momentu kiedy na sile zaczął przybierać konflikt indyjsko-pakistański<a href="#_ftn7" name="_ftnref4">[7]</a>. Jak podawały zagraniczne media, Facebook informował w tym czasie o usuwaniu setek fałszywych kont, lecz dezinformacyjne treści pojawiały się także na innych platformach oraz w szyfrowanych komunikatorach<a href="#_ftn8" name="_ftnref5">[8]</a>. Nieprawdziwe informacje dotyczyły między innymi zamachu w Kaszmirze i służyły do atakowania jednej z głównych partii w Indiach, rządzącej ówcześnie (oraz obecnie) Indyjskiej Partii Ludowej.
Treści podsycające polaryzację społeczną były o tyle istotne, że Facebook i WhatsApp wprowadziły w tym czasie serwisy do weryfikacji zmanipulowanych przekazów przez użytkowników<a href="#_ftn9" name="_ftnref6">[9]</a>.
<h4>Jak rozpoznawać i reagować na dezinformację?</h4>
Na dezinformację narażeni są wszyscy użytkownicy przestrzeni informacyjnej. Dlatego warto poznać <a href="https://bezpiecznewybory.pl/baza-wiedzy/jak-rozpoznac-manipulacje-w-sieci">sposoby manipulowania informacją</a> oraz zrozumieć, jakie mechanizmy wykorzystywane są w tym procesie. Jak prawidłowo reagować na treści, które wzbudzają w nas wątpliwości? Zachęcamy do odwiedzenia zakładki <a href="https://www.bezpiecznewybory.pl/zglos-incydent">Zgłoś incydent</a> i postępowania zgodnie z instrukcjami.
&nbsp;
&nbsp;
<a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> <a href="https://samorzad.pap.pl/kategoria/aktualnosci/w-komisji-wyborczej-na-wroclawskim-jagodnie-glosowanie-trwalo-do-wczesnych">https://samorzad.pap.pl/kategoria/aktualnosci/w-komisji-wyborczej-na-wroclawskim-jagodnie-glosowanie-trwalo-do-wczesnych</a> [dostęp: 09.04.24 r., godz. 14:12]
<a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[2]</a> <a href="https://www.facebook.com/poselschreiberlukasz/videos/707177734818928/?rdid=BeSi1oQk3B5ksvNN">https://www.facebook.com/poselschreiberlukasz/videos/707177734818928/?rdid=BeSi1oQk3B5ksvNN</a> [dostęp: 12.04.2024r., godz. 11:22]
<a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[3]</a> <a href="https://twitter.com/LukaszSchreiber/status/1760013245010849901?t=d4Daq3Y2JIG_dSk9Bbos_w&amp;s=19">https://twitter.com/LukaszSchreiber/status/1760013245010849901?t=d4Daq3Y2JIG_dSk9Bbos_w&amp;s=19</a> [dostęp: 12.04.2024 r., godz. 13:30]
<a href="#_ftnref1" name="_ftn1">[4]</a> <a href="https://www.facebook.com/watch/?v=1384614352477164">https://www.facebook.com/watch/?v=1384614352477164</a> [dostęp: 19.04.2024 r.]
<a href="#_ftnref2" name="_ftn2">[5]</a> Cyt. za: <a href="https://forsal.pl/lifestyle/technologie/artykuly/9317391,ai-wplynela-na-wynik-wyborow-w-slowacji-polska-szczegolnie-narazona-n.html">https://forsal.pl/lifestyle/technologie/artykuly/9317391,ai-wplynela-na-wynik-wyborow-w-slowacji-polska-szczegolnie-narazona-n.html</a> [dostęp: 19.04.2024 r.]
<a href="#_ftnref3" name="_ftn3">[6] </a><a href="https://twitter.com/uejf/status/1516455843763474432?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1516455843763474432%7Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es1_&amp;ref_url=https%3A%2F%2Fwww.lindependant.fr%2F2022%2F04%2F20%2Fpresidentielle-2022-des-centaines-de-faux-billets-russes-repandus-devant-le-qg-de-campagne-de-marine-le-pen-10247178.php">https://twitter.com/uejf/status/1516455843763474432?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1516455843763474432%7Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es1_&amp;ref_url=https%3A%2F%2Fwww.lindependant.fr%2F2022%2F04%2F20%2Fpresidentielle-2022-des-centaines-de-faux-billets-russes-repandus-devant-le-qg-de-campagne-de-marine-le-pen-10247178.php</a> [dostęp: 18.04.2024 r.]
<a href="#_ftnref4" name="_ftn4">[7]</a> <a href="https://defence24.pl/geopolityka/starcia-w-kaszmirze-przyczyny-i-konsekwencje-konfliktu-pomiedzy-nuklearnymi-mocarstwami-analiza">https://defence24.pl/geopolityka/starcia-w-kaszmirze-przyczyny-i-konsekwencje-konfliktu-pomiedzy-nuklearnymi-mocarstwami-analiza</a> [dostęp: 18.04.2024 r.]
<a href="#_ftnref5" name="_ftn5">[8]</a> <a href="https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/ahead-of-indian-elections-facebook-cracks-down-on-fake-accounts-peddling-politics/2019/04/01/bc12469a-547a-11e9-a047-748657a0a9d1_story.html">https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/ahead-of-indian-elections-facebook-cracks-down-on-fake-accounts-peddling-politics/2019/04/01/bc12469a-547a-11e9-a047-748657a0a9d1_story.html</a> [dostęp: 19.04.2024 r.]
<a href="#_ftnref6" name="_ftn6">[9]</a> <a href="https://faq.whatsapp.com/650453616475879/?locale=pl_PL">https://faq.whatsapp.com/650453616475879/?locale=pl_PL</a>; <a href="https://www.facebook.com/government-nonprofits/blog/india-facebook-best-practices-training-module">https://www.facebook.com/government-nonprofits/blog/india-facebook-best-practices-training-module</a> [dostęp: 19.04.2024 r.]
<a href="#_ftnref1" name="_ftn1"></a>
<a href="#_ftnref1" name="_ftn1"></a>

Przedstawiamy narracje, które zaobserwowaliśmy podczas trwania kampanii i weekendu wyborczego oraz wskazujemy międzynarodowe incydenty związane z wyborami.

Dezinformacja a procesy wyborcze

W niedzielę 21 kwietnia odbyła się II tura wyborów samorządowych. Wszystkie lokale wyborcze zostały zamknięte planowo o godzinie 21:00. Jak podała Państwowa Komisja Wyborcza, frekwencja wyniosła 44,06 procent. Uprawnionych do głosowania było 12 051 596 osób.
Najwyższą frekwencję odnotowano w województwie lubelskim (48,12 proc.), a najniższą – w dolnośląskim (40,37 proc).
<h4>W ponownym głosowaniu wybrano łącznie 748 wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, z czego:</h4>
1) 569 wójtów i burmistrzów w gminach do 20 tys. mieszkańców;
2) 179 wójtów, burmistrzów i prezydentów miast w gminach powyżej 20 tys. mieszkańców.
<h4>Poprawność oddania głosu</h4>
Głosów ważnych oddano łącznie 5 269 205, tj. 99,22 proc. Natomiast nieważnych – 41 227, tj. 0,78 proc (mniej niż podczas I tury, kiedy było ich 1,32 proc.)
Unieważniono głosy, w których:
<ul>
<li>postawiono znak „X” obok nazwiska dwóch kandydatów albo postawiono znak „X” jednocześnie za i przeciw wyborowi kandydata;</li>
<li>nie postawiono znaku „X” obok nazwiska żadnego kandydata albo nie postawiono znaku „X” ani za ani przeciw wyborowi kandydata.</li>
</ul>
Jak przekazano podczas konferencji prasowej w niedzielę 21 kwietnia w związku z II turą wyborów samorządowych odnotowano łącznie 142 przestępstwa i wykroczenia.
&nbsp;
Źródła:
<ol>
<li>Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 22 kwietnia 2024 r. uzupełniające obwieszczenie z dnia 9 kwietnia 2024 r. o zbiorczych wynikach wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast na obszarze kraju [online: <a href="https://www.wybory.gov.pl/samorzad2024/statics/PKW_AKTUALNOSCI/uploaded_files/1713843183_obw-wbp-pkw-tura-2-20240422.pdf">https://www.wybory.gov.pl/samorzad2024/statics/PKW_AKTUALNOSCI/uploaded_files/1713843183_obw-wbp-pkw-tura-2-20240422.pdf</a>, dostęp: 22.04.2024 r.]</li>
</ol>

Zakończył się proces wybierania w Polsce władz lokalnych. Przedstawiamy najważniejsze informacje z uzupełniającej tury.

Podsumowanie po II turze wyborów samorządowych

Dowiedz się, jak będą wyglądały karty do głosowania i jak oddać ważny głos.

Zasady oddawania głosów w II turze wyborów samorządowych

Sprawdź, jak wybrać władze lokalne tam, gdzie mieszkasz.

Głosowanie poza miejscem zameldowania - wybory samorządowe 2024

Na co zwrócić uwagę w lokalu wyborczym, odbierając i wypełniając karty do głosowania?